بسم الله الرحمن الرحیم
محمدحسن حسین پور - کاشانیشنبه - 6 ژوئن 2015

ویژه گیهای جنس صوت وصدای محمد صدیق منشاوی از زبان موسیقیدانان ومتخصّصان اهل فنّ

صدای زیبا یکی از نعمتهای الهی است که خداوند آن را به بعضی افراد عنایت فرموده است همان نعمتی که خداوند تبارک و تعالی به انبیاء و اولیاء علیهم السلام عطا نموده است.
امام صادق علیه السلام فرمود: «مَا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ نَبِیّاً إِلَّا حَسَنَ الصَّوْتِ.؛
خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نفرمود جز اینکه خوش صدا بود.»
در احادیث آمده است که: امام سجاد «علیه السلام» صوت بسیار زیبایی در تلاوت قرآن داشتند و از همه قرآن را خوش-تر می خواندند به طوری که گاهی مشاهده می شد، فروشندگان دوره گرد با شنیدن صوت جذّاب حضرت از حرکت باز می ایستادند و لذّت می بردند. و در روایت دیگری آمده که امام باقر «علیه السلام» بهترین صدا را داشتند و سحرگاهان با صدای بلند به تلاوت قرآن به می پرداختند، و مردمی که از کنار منزل ایشان عبور می کردند می ایستادند و به قرائت قرآن او گوش می دادند .
مرحوم منشاوی یکی از افرادی است که از صدای زیبائی بهره مند بود و در تلاوت قرآن کریم از آن استفاده می کرد.

امام صادق علیه السلام از پیامبر صلی الله علیه و اله نقل فرمودهاند: « ‏ لِکُلِّ شَیْ‏ءٍ حِلْیَهٌ وَ حِلْیَهُ الْقُرْآنِ الصَّوْتُ الْحَسَنُ.؛ برای هر چیزی زینتی آرایشی است و زینت و آرایش قرآن، آوای (صوت) نیکو است. »
زیبایی صدا در تلاوت به سه عامل عمده بستگی دارد زیبایی جنس صدا به طور ارثی و خدا دادی زیبایی صدای اکتسابی و زیبایی نواها و فنون بکار رفته در تلاوت. مثلا استاد مصطفی اسماعیل دارای صدای صاف و شفّافی نیست، امّا با اجرای الحان و نغمات، صدایی که از وی در قرائت‌هایش شنیده می‌شود خوب به نظر می‌رسد پس لحن و مقامات و موسیقی باعث شده است تلاوتهای استاد مصطفی اسماعیل مشهور شود امّا تلاوتهای استاد منشاوی هم به زیبایی جنس صدا هم به فنون و الحان ارتباط دارد.

صدای استاد منشاوی به شهادت اکثریت قریب به اتفاق اهل قرآن از قرّاء مصری و ایرانی و سعودی و… منحصر به فرد ترین و زیباترین و لطیف ترین صداهاست که جز موهبت و لطف خاصّ الهی و تقوای او چیز دیگری نیست. صدای استاد منشاوی زیبا، گیرا، دلنشین، نرم و لطیف؛ ملیح، شفاف، یکدست، محکم، سوزناک با حزن بسیار بالا در صوت و لحن ، دارای بم فوق العاده زیبا، اوج و زیر قوی، تحریرپذیر، بسیار منعطف همراه با زنگ و طنین و لرزه می باشد. در پرده‌های صوتی ایشان آرامش، ثبات و یکرنگی خاصّی وجود دارد و کوچک‌ترین اضطراب و تنشی در صوت ایشان مشاهده نمی‌شود و ردیف‌هایی نغماتی او منحصر به فرد است و در توصیف صدایش گفته اند با صدای اخاذ و رحمانی و ملائکی و شجی حتی صخره ها را نرم می کند و به گریه وا می دارد.

عبدالوهاب موسیقی دان مشهور مصر در باره صدای منشاوی چنین می گوید : صدای هرکسی را می توان تحلیل کرد اما صدای منشاوی قابل تحلیل نیست. صدایش درخشندگی خاصّی دارد و تعریف صدایش در سه حرف نهفته است( ن ت ق ) نقی تقی قوی؛ قرارش زیبا و جوابش زیباتر. برخی قاریان قرارشان و برخی جوابشان زیباست اما صدای منشاوی (مکتمل الجمال فی کل اتجاه) است این موسیقی دان در پایان نوشته چند صفحه ای خود می نویسد: برای توصیف منشاوی ده سال زمان لازم است ولی به همین اندازه اکتفا کردم .

پرورش صدا :

اساتید مصری و ایرانی برای پرورش و محافظت از صدا توصیه های زیادی دارند مانند نخوردن آب سرد و…. امّا استاد منشاوی صاحب زیباترین صدا در جواب عبدالرحمن توفیق که از او می خواهد در باره محافظت صدا توصیه کند هیچ توصیه ای نمی کند انگار منشاوی با تمام وجود فریاد می زند که برای حفظ صدا هیچ کار اضافه ای جز اخلاص و توجّه به خدای متعال نیازی نیست .

قاریان عزیز ما بدانند آنچه صدا را زیبا می کند قطعا تقوا و پرهیزکاری و معنویّت و خوف و خشیت از خداوند متعال است .

چرا صدای استاد منشاوی زیباترین است :

خدا ترس زیباترین صدا رادر تلاوت دارد .
همه قبول دارند استاد منشاوی از همه قاریان در تلاوت خدا ترسی بیشتری دارد واز آنجا که در روایت هر کس که از تلاوتش خدا ترسی فهمیده شود زیباترین صدا شمرده شده پس اگر صدای استاد منشاوی هیچ امتیازی جز همین یک امتیاز را داشت صدایش زیباترین است .
علاوه بر خدا ترسی در تلاوتش . استاد منشاوی نزدیک فوتش حدیثی را که قاری و شهید را به جهنم می اندازند تکرار می کرد که مبادا خودش از قاریانی باشد که برای مردم تلاوت کرده .
پیامبر صلی الله علیه و اله و سلّم در باره این که چه کسی زیباترین صدا را در تلاوت دارد فرمود:‏
«أَنَّهُ سُئِلَ أَیُّ النَّاسِ أَحْسَنُ صَوْتاً بِالْقُرْآنِ قَالَ مَنْ إِذَا سَمِعْتَ قِرَاءَتَهُ رَأَیْتَ أَنَّهُ یَخْشَى اللَّهَ
. کسی که موقع تلاوت می بینی از خدا می ترسد او زیباترین صدا ها را دارد.

صدای قلب – نه صدای حنجره :

صدای منشاوی از قلب مجروح و دردمند و شکسته اش بر می آید نه از حنجره اش لذا به او( صوت من القلب الی القلب ) لقب داده اند که فقط باید گفت حاکی از روح معنوی استاد است صدایی ملائکی و ملکوتی و رحمانی که خداوند به او عنایت کرده و در جهت تلاوت کلامش مسخرّ فرموده است .
حزن در صدا وتلاوت استاد:
یکی از ویژگی های مرحوم منشاوی این است¬که در عین حال همیشه خندان و اهل مزاح بوده در تلاوتش حزن دائمی وجود دارد هر زمان وارد تلاوت می شده قلبش و صدایش و تمام جوارحش تبدیل به بکاء و حزن و خشوع می شده امّا وقتی تلاوتش تمام می شده تمام شادی ها و فرح جهان به او روی می آورده است .
قدرت بالای حنجره استاد :
بر خلاف تصوّرما صدای استاد دارای ارتفاع صوتی بسیار بالایی است. برای صدای او نمی توان انتهایی در نظر گرفت به بیان دیگر هر قدر بخواهد اوج می گیرد و خیلی جاها واقعا فریاد می زند اما فریاد هایش هم در نهایت زیبایی و لطافت است بدون خروج از سقف صدا و بدون اینکه گوشخراش شود و تبدیل به سایه صدا شود .

زنگ صدا :

زنگ صدا شبیه موسیقی ملایمی است که در هنگام اجرای یک دکلمه خوان یا شاعر پخش می¬شود که حواسها به مطالب دکلمه خوان یا شاعر است اما ضمیر ناخودآگاه انسان موسیقی را می شنود تفاوت صدای زنگ دار با فاقد زنگ اینست که صدای زنگ دار زیباتر است و انواع تحریر از خطی، پلکانی، چرخشی، ضربی در صدای زنگ دار زیباتر است. صداهای زنگ دار بدون تحریر و کارهای فنّیِ لحنی، هم زیبا هستند .
البته زنگ صدا هرچند به جنس صدا و وراثت بستگی دارد اما قاری هم باید صدای خود را پرورش دهد تا صوتش تحلیل نرود و زنگش به هوا تبدیل نشود .
نمونه ای از صدای بی زنگ صدای استاد مصطفی اسماعیل است و نمونه صدای زنگ دار اساتید عبدالباسط و بسیونی و شحات و شعشاعی است .
عبدالوهّاب موسیقی دان مصری در باره زنگ صدای منشاوی می گوید: خدا به من نعمت خاصّی عنایت کرده و گوش موسیقی قوی دارم اما صدای منشاوی مرا به شکّ می اندازد و چیزی اضافه در صدای منشاوی وجود دارد تا جاییکه حسّ می کنم هم نوا با صدایش کمان (موسیقی) هم نواخته می شود که البته اشتباه می کنم و چیزی که همراه با صدایش است از صدای کمان هم زیباتر است که به آن «قبول» می گوییم .

طنین – پژواک – پیچش صوتی – لرزش صدا :

صدای استاد منشاوی قدرت ایجاد طنین دارد و صدایش دارای لرزش خاصّی است که در صدای دیگران کمتر وجود دارد و همین لرزش باعث شده که تلاوت استاد نیازی به استفاده زیاد از تحریر نداشته باشد برخلاف اساتید دیگر که این لرزش زیبا را ندارند. نیاز است در تلاوتشان تحریرهای زیادی داشته باشند وقتی هم استاد از تحریر استفاده می کند تحریر هایش دارای موج های لطیف و ریزتری است به عبارت دیگر می توان گفت تمامی تلاوت استاد منشاوی تحریر است منتهی در برخی جاها امواج تحریر بیشتر به گوش می رسد .
استاد منشاوی به صورت فنّی به صوت طنین می دهد که شنونّده غرق زیبایی آن می شود و کاملا آشکار و واضح این طنین ها ایجاد می شوند .
لطافت وملاحت صدا :
صدای استاد مرحوم منشاوی بسیار لطیف و ملیح است لذا گل معطر «ریحانه القراء» لقب انحصاری اوست و با زهره القراء لقبهایی که حاکی از لطافت و ملاحت صدا است .

شفّافیت وطراوت صدا :

صدای استاد منشاوی صاف و زلال و شفاف است .
برخی از قرّاء با اینکه شهرت جهانی داشته و در کار خود هم موفق هستند اما عوامل منفی از قبیل اضطراب، لرزش، گرفتگی،خفگی، تیرگی، خش، شکاف، پریشانی، شکست و دورگه در صدایشان وجود دارد. ولی در صدای استاد منشاوی هیچ کدام از عوامل یاد شده دیده نمی شود بلکه دارای صدای صاف و شفاف و زلال می باشد. لذا تقلید از ایشان بسیار مناسب و مفید خواهد بود. ولی تقلید از قاریانی که صدایشان خش، لرزش، گرفتگی و… دارد مقلد را دچار مشکل می کند. توضیح :
الف- چون تلاوت این اساتید فقط متکی به مقامات و لحن است و جز اوج و طبقات بالا تقریبا صدایشان فاقد زیبایی است و مقلدینش هم باید متکی به لحن و مقامات باشند که اولا منافات با روح قران کریم دارد و چه بسا به غناء محرم نزدیک شود ثانیا نمی تواند راحت تلاوت کند چرا که بدست آوردن ردیف های موسیقی راحت نیست لذا می بینیم این اساتید می باید تلاوتشان کمتر از نیم ساعت نباشد تا بتوانند مقامات و لحن را پیاده کنند اما استاد منشاوی حتی در یک دقیقه و دو دقیقه هم می تواند به زیبایی تلاوت کند .
ب- اشکال دیگر اینکه مقلد ناخواسته خش صدا را تقلید می کند و باعث از بین رفتن زیبایی صدایش می شود .

وضوح در تلفظ حروف ( فصاحت) :

در وضوح حروف در صدای استاد منشاوی همین بس که علیرغم کیفیت پایین ضبط هایش که بسیاری از ضبط ها از رادیو و تلویزیون ضبط شده اما با این حال شفاف ترین صدا و واضح¬ترین تلفظ از استاد شنیده می شود که به هیچ وجه با سایر اساتید قابل مقایسه نیست. شاید وضوح تلفظ استاد را فقط با اساتیدی امثال خلیل حصری بشود مقایسه کرد .
معمولا وقتی انسان اوج می خواند وفریاد می زند وضوح تلفظ حروفش کم می شود اما استاد منشاوی حتّی وقتی اوج می خواند و فریاد می زند نه تنها اداء حروف ضعیف نمی شود که قویتر هم می شود .

صدای طبیعی ومردانه ومتناسب با سنّ :

صدای استاد منشاوی ضمن این¬که زیبا و لطیف است مردانه است برخی قراء یا به دلیل ذاتی جنس صدا و یا به دلیل تمرین صدایی زنانه و زیر و یا کمتر از سنّ خود دارند که اگر چه صدای زیر در وهله اول ممکن است زیبا و دلنواز به نظر بیاید اما طبیعی نیست. لذا مقلّد ین این اساتید در کودکی بخوبی می توانند همانند او تلاوت کنند اما با رسیدن به سن بلوغ و دو رگه شدن صدایشان چاره ای ندارند جز این¬که یا ناگهان روش خود را تغییر دهند و از استاد دیگری تقلید کنند و تمام محفوظات و زحماتشان را در دوران کودکی فراموش کنند و یا این¬که سعی کنند صدایشان زیر و زنانه شود که هم غیر طبیعی است و هم به بمِ صدایشان آسیب می رسد اما کودکانی که در ایام کودکی از استاد منشاوی تقلید می کنند با رسیدن به سن بلوغ هیچ مشکلی ندارند .
علاوه بر مشکل بلوغ، اوج زیاد باعث آسیب به حنجره و همچنین باعث خستگی می شود لذا قاری نمی توانذ همه جا و همیشه تلاوت کند بر خلاف تقلید از صدای استاد منشاوی که اگر به طور مداوم هم بخواند نه خسته می شود و نه به حنجره آسیب می رسد .

صدای متناسب با سنّ با معصومیت کودکانه :

یکی از عجایب صدای استاد منشاوی وجود چیزی به لطافت و معصومیت صدای کودکان است با اینکه همانطور که در قسمت بالا گفته شد صدای استاد به هیچ وجه کودکانه و زیر و زنانه نیست اما با صدای استاد چنین تصوّر می شود همراه با او کودکی است که در توصیفش گفته اند( هبت منه ریح الطفوله) و متناسب به سنشان است و صدایش حتی در جوانی پخته و مردانه بوده و تا جایی که برخی از قراء که او را ندیده بودند بعد از ملاقات با او باورشان نمی شده که استاد در سن جوانی باشند و فکر می کردند سن بیشتری دارد .
اما صدای اساتیدی که صدای زیر و کودکانه و زنانه دارند مانند استاد عبدالباسط از این لطافت کمتر شنیده می شود بلکه ته صدایشان نوعی خشونت و زبری شنیده می شود .
طبیعی است صدای مرد و زن و کودک و بالغ اگر متناسب با جنس و سن باشدد . نیکوست اینکه مرد بالغی صدایی زیر وزنانه داشته باشد .شاید هم زیبا باشد امّا حُسن حساب نمیشود .

زیبایی صدا در تمام حالات تلاوت :

صدای استاد منشاوی نه تنها در تمام انواع تلاوت در مصحف مرتّل و مصحف مجوّد و مصحف مفسّر و تلاوت استودیویی و تلاوت محفلی بسیار زیباست .
حتی هنگامی که آیه ای را تحریر و ساده می خواند باز هم زیبایی و فضای معنوی خاصّ ی بر تلاوت حاکم می شود .
حتی صدای استاد در سخن گفتن معمولی هم زیبا است هرچند جز چند جمله کوتاه در لقاء در عراق از استاد حرف زدن معمولی باقی نمانده و شاید با این چند جمله نتوان در مورد صدای معمولی استاد قضاوت کرد اما از همان چند جمله ای که حرف می زند زیبایی و لطافت و طنین و موج زیبای صدایش مشخص است .
شاید به نظر برسد زیبایی صدای منشاوی مربوط به حزن و بغض صدایش باشد اما چنین نیست زیرا منشاوی در غیر تلاوت قران بسیار خنده رو بوده است همان چند جمله ای که در عراق به طور معمولی سخن می گوید نه تنها صدایش خالی از حزن و اندوه است بلکه با خنده حرف می زند با این حال صدایش بقدری زیباست که علاقمندانش بارها و بارها چند جمله کوتاهش را می شنوند و آرزو می کنند ای کاش بیشتر حرف می زد .

زیبایی صدا در( قرار – توسط – اوج تلاوت ) :

زیبایی صدای بیشتر قراء در طبقات بالای صوتی و در اوج و در جواب الجواب است اما صدای منشاوی در تمام حالات( قرار و جواب و جواب الجواب) بسیار بسیار زیبا است .
صدای پایین و لطیف و بم استاد منشاوی بسیار گیرا و اخّاذ و اسیر کننده و زیباست می توان گفت وقتی در اوج تلاوت می کند مانند صدای فرمانده ای مقتدر قوی و محکم و کوبنده است .
وقتی با صدای بم و پایین تلاوت می کند گویی آرام آرام دریچه دلها را باز می کند و بدون اذن وارد می شود و دلها را می شکافد و امیر و سلطان قلوب و ساکن آن می شود و یا قطره قطره آبی است که از چشمه ای در بهشت سرازیر شده است و صخره ها را می شکافد .
تلاوت با صدای بم و پایین علاوه بر تاثیر گذاری باعث می شود که به حنجره قاری فشار وارد نشود زیبایی صدای پایین استاد منشاوی ثابت می کند که زیبایی تلاوت فقط به اوج خوانی نیست و قاری نباید بی جهت صدایش را بلند کند.

قدرت – قوّت – شدّت صدا :

قبل از اختراع بلندگو، طبیعتا قاریانی موفق بودند که صدایشان شدّت بیشتری داشت نمونه صداهای پر قدرت صدای خاندان مؤذن زاده اردبیلی است که نسل به نسل صدایشان بسیار پر قدرت است و همچنین شدت صدای شیخ صدیق پدر منشاوی بسیار واضح است صدای فرزندش محمد هم شدت زیادی دارد در مقابل اساتیدی مثل شیخ رفعت که شدت کمتری داشته در زمان خود استاد منشاوی شایع شد که صدایش از شدت و قوت کافی برخوردار نیست و روزی در مجلسی هزاران نفر برای استماع تلاوت استاد جمع شده بودند و کسی که حسادت داشت شایع کرد که صدای استاد فقط با بلندگو قابل شنیدن است و به مسئول بلندگو توصیه کرد دستگاه را خراب کند وقتی استاد متوجه این توطئه شد از جای خود بلند شد و بین مردم با صدایی بسیار قوی شروع به تلاوت کرد بطوری که همه از قوت و شدت صدایش متحیر شدند و آن فرد حسود نیز با خجالت و سرافکندگی مجلس را ترک کرد .

زیبایی صدا در تمام حالاروحی وروانی :

همگان می دانند که خستگی و سرماخوردگی و بیماری و گرفتگی صدا و گرفتگی بینی چه بر اثر بیماری و چه بر اثر گریه بر زیبایی صدای فرد اثر منفی می گذارد اما صدا و سبک تلاوت منشاوی طوری است که به قول عبدالوهاب موسیقی دان مصری حتی صدای خسته و گرفته اش زیبایی خاصی دارد و جالب است تکه های کوچکی از تلاوت منشاوی که به نظر می رسد با خستگی و گرفتگی صدا تلاوت کرده به تنهایی جزو تکه های نادر و گوشنواز منشاوی مطرح است شاید یکی از شنیدنی ترین قطعه های منشاوی آیات پایانی سوره مبارکه علق است که بخاطر گریه گرفتگی بینی استاد کاملا مشهود است اما با این حال زیبا و تاثیر گذار است .
با وجود چهار سال بیماری سخت واریس مری ودر اوج بیماری وتحمل درد و رنج در صدای منشاوی کوچکترین تغیری رخ نداد.حتی آخرین تلاوتش که در حال ضعف ناشی از بیماری ودرد مری تلاوت کرده زیبایی صدایش هیچ تغییری نکرد.
روزی پدرش در یکی از مساجد سوهاج تلاوت می کرده که استاد منشاوی وارد می شود و پدرش با اطلاع از ورود فرزند تلاوتش را تمام می کند و به پسرش می گوید شیخ محمد بیا تلاوت کن ما دوست داریم صدایت را بشنویم استاد منشاوی در حالیکه گلویش از بیرون بخاطر واریس مری برجسته بوده در حضور پدر به بهترین و زیباترین نحو تلاوت می کند تا جایی¬که اعجاب حاضران را بر می انگیزد و یکی از حاضران از شدت تعجب و شگفتی تمام به او می گوید: خانه ات خراب شود چقدر صدایت قوی است که همان زمان برجستگی های واریس مریش منفجر می شود و به خونریزی می افتد و به بیمارستان منتقل می شود .
معمولا قاریان و مداحان با سرماخوردگی و خستگی صدایشان تغییر و نازیبا جلوه می کند ولی در سبک، صوت و لحن و تلاوت منشاوی این مشکل وجود ندارد .
لذا چه بسا مقلد منشاوی بتواند در همه حالات خستگی و بیماری به زیبایی تلاوت کند هرچند استاد منشاوی به سن پیری نرسید تا ببینیم زیبایی صدایش چقدر تغییر می کند اما چه بسا این سبک حتی در سنین پیری هم زیبا باشد.

توسط در تلاوت :

کسی که در وهله اول تلاوت¬های استاد منشاوی را با تلاوت¬های سایر اساتید مقایسه می کند شاید تصور کند تلاوت منشاوی از جهت اوج نقص دارد اما به گفته اهل فن استاد منشاوی هیچگاه در تلاوت¬هایش از تمام قدرت صدایش استفاده نکرده صدای منشاوی برای اوج خوانی قدرت فراوانی دارد که گاهی آن را نشان داده است. از خود استاد منشاوی پرسیدند شما با وجود داشتن صدایی بسیار قوی چرا از پرده های اوج در قرائت قرآن استفاده نمی کنید؟
استاد در جواب آیه ۱۹ سوره مبارکه لقمان را تلاوت کردند که: «در رفتارت راه میانه را برگزین و آوازت را فرود آر»
در روایات هم نه تنها به اوج خوانی امر نشده ایم بلکه برعکس به توسط خوانی توصیه شده .
ابو بصیر گوید: به محضر امام باقر علیه السلام عرض¬کردم: هر گاه قرآن‏ را با صداى بلند می¬خوانم شیطان نزدم آید و گوید: تو با این کار به خانواده خودت و مردم خودنمائى (و ریا) میکنى؟ فرمود: اقْرَأْ قِرَاءَهً مَا بَیْنَ الْقِرَائَتَیْنِ تُسْمِعُ أَهْلَکَ،.؛ اى ابا محمد قرآن را با صوت (و آواز) متوسطى بخوان که خانواده‏ات بشنوند .
بنابر این بهترین حالات توسط است کسی که در وهله اول تلاوت¬های استاد منشاوی را با تلاوت¬های سایر اساتید مقایسه می کند شاید تصور کند تلاوت منشاوی از جهت اوج نقص دارد اما به گفته اهل فن استاد منشاوی هیچگاه در تلاوت-هایش از تمام قدرت صدایش استفاده نکرده صدای منشاوی برای اوج خوانی قدرت فراوانی دارد که گاهی آن را را نشان داده است. از خود استاد منشاوی پرسیدند شما با وجود داشتن صدایی بسیار قوی چرا از پرده های اوج در قرائت قرآن استفاده نمی کنید؟
بنابر این بهترین حالات توسط در روایات نه تنها به اوج خوانی امر نشده بلکه به توسط خوانی امر شده است . زیرا اوج خوانی مشکلات زیر را در پی دارد .
تقلید از قاریانی که اوج خوانی دارند سخت و خستگی آور است به خصوص برای مبتدیان و یا ضعف و
ناتوانی در تلاوت می شود و یا اینکه چون قاری نمی تواند تقلید کند دچار دچار مشکلات زیادی میشود .
اوج زیاد باعث صدمه به حنجره می شود .
• کسی که به اوج خوانی در تلاوت عادت کرده است نمی تواند زیاد تلاوت کند اما کسی که به سبک استاد
• منشاوی توسط می خواند می تواند همیشه به روش تحقیق حتی در منزل تلاوت کند و نیز تلاوت مجلسی و استودیویی و تلاوت در خانه برایش فرقی نخواهد داشت .
انعطاف پذیری وتغییر زیبا جنس صدا :
صدای سایر اساتید در طول تلاوت و در تلاوتهای مختلف تغییر کمی می کند اما صدای استاد منشاوی فوق العاده دارای انعطاف است و در طول تلاوت که ممکن است چند بار جنس صدای خود و حتی لحن الاداء را تغییر دهد ضمن اینکه جوهره صدایش هرگز زیبایی خود را از دست نمی دهد اما تغییر زیادی می کند و در تلاوت های مختلف هم تغییر می کند مثلا در ابتدای سوره مبارکه علق صدای استاد بسیار متفاوت با اخر سوره است و یا بم خوانی در آیه ۹۹ سوره انعام با ایه سوره اسراء بسیار متفاوت است .

قدرت تحریر های زیبا :

ویژگی دیگر قدرت تحریرزنی عالی فوق العاده و منحصر به فرد مرحوم منشاوی است. تحریر هایی بسیار ریز و فنی با کیفیت عالی بدون لرزش و لغزش .
پرده شروع همانند حرف زدن معمولی است .
پرده شروع تلاوت استاد منشاوی در حد پرده صوتی حرف زدن معمولی یا کمی بالاتر است بعد درجه به درجه بالا می رود و از همه قسمت های صدای خود استفاده می¬کند و آرام آرام وبدون عجله بالا می¬رود .
استاد منشاوی بعد از شروع تلاوت افزایش ارتفاع می دهد تا این که به پرده های زیر برسد و گاهی با قدرت زیاد فریاد می زند اما برای این که گوش شنونده خسته نشود و تلاوت دچار یکنواختی نگردد به مرور و طی چند آیه با فن های صوتی تحریری مثل تحریر هایی منحنی شکل و نزولی و با کمک لحن چند پرده پایین می آید یا آرام تر می خواند یا .. سپس از قسمت زیبای صدای خود دوباره شروع به اوج گرفتن می کند و به تدریج به اوج می¬رسد .

سهولت تقلید برای همگان :

صدای منشاوی به قضاوت تمامی متخصصین فن از مصر و ایران و… بهترین قابلیت تقلید را برای همگان دارد و هرکسی در هر سنی به آسانی و بدون این¬که به حنجره اش آسیب برسد می تواند از صدای استاد منشاوی تقلید کند .
اما از قاریانی که صدایشان زیر است کودکان می توانند تقلید کنند اما با رسیدن به بلوغ و مردانه شدن صدایشان دچار مشکل می شوند همین طور تقلید از قاریانی که صدایشان خش دارد مشکل است چون خش صدا مانع تقلید مناسب از سبک قاری است و نیز تقلید از قاریانی که از لحاظ لحن برجسته هستند با صرفنظر از حرمت و حلیت نغمه ها مشکل است .

نفس طولانی استاد :

اساتیدی مانند شیخ رفعت رکورد با نفس یک دقیقه و ۲۰ ثانیه دارد و اساتیدی مثل عبدالباسط نفس طولانی دارند. از استاد منشاوی چند قطعه ۴۷ ثانیه تا ۴۹ ثانیه باقی مانده. با کمی دقت می بینیم اساتیدی مانند عبدالباسط از حداکثر نفسشان استفاده کرده اند اما استاد منشاوی نه اصراری به نفس طولانی دارد نه اصراری به نشان دادن اوج صدا و ارائه مقامات دارد چون نیازی ندارد. اما با توجه به تلاوت هایی که دارد که نفسش به حدود یک دقیقه می رسد با این حال نفسش تمام نمی شود چه بسا اگر می خواست با حداکثر نفس تلاوت کند رکورد دار می شد .
در روایات سفارشی به تلاوت قرآن کریم به نفس بلند نشده است بلکه برعکس امام صادق علیه السلام فرمود: .
یُکْرَهُ أَنْ یُقْرَأَ قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ بِنَفَسٍ وَاحِدٍ» کراهت دارد سوره مبارکه توحید به یک نفس تلاوت شود ..»
تحلیل برتری¬ها و امتیازات و لطافت¬های صدای استاد بسیار بیشتر از آنچه گفته شد می باشد و نیاز به تدوین کتابی مستقل دارد. عبدالوهاب موسیقی دان مصری در پایان نوشته چند صفحه ای در باره استاد منشاوی می نویسد برای تحلیل صدای استاد منشاوی ده سال زمان لازم است .

روحش شاد و راهش پر رهرو باد – نثار روحش صلوات .
تهیه وتنظیم : حسینپور کاشانی

یک پاسخ به “ویژه گیهای صوت وصدای محمد صدیق منشاوی از زبان متخصّصین وموسیقیدانان .”

  1. قاری متقی خاشع متقن خوش آوا و امیر مقامات استاد محمدصدیق منشاوی گفت:

    سلام علیکم منبع این مطالب رو هم ذکر می کردید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

© تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت نزد "مجمع النور قرآن کریم کاشان" می باشد.