بسم الله الرحمن الرحیم
سیدعباس واسعی کاشانیپنج‌شنبه - 8 سپتامبر 2016

 قدیمی ترین تلاوت ضبط شده از کیست؟

با شروع انقلاب صنعتی در اروپا و غرب، بشر شاهد نوآوری ها و اختراعات جدید و تاثیرگذاری در زندگی خود بود به طوری که اختراع و تکامل دستگاه های ضبط و پخش صدا و همچنین در ادامه آن ظهور دستگاه های تقویت صوت، انقلابی در حوزه هنر های آوایی در کل جهان ایجاد نمود به طوری که این دو تکنولوژی مهم توانست نغمات و اصوات را از خطر نابودی و نسیان نجات داده همچنین بر تاثیرگذاری اجرای هنرمندان این حوزه بر مخاطبین مختلفش بیفزاید

سوال از شما:
آیا تاکنون در این مورد تفکر نموده اید که تکنولوژی های مختلف ضبط صدا توانسته اند شما را که در عصر کنونی (قرن بیست ویکم) زندگی می کنید، به مخاطب آثار و شیوه تلاوت قاریان بزرگی که از عصر شما نیستند، تبدیل نمایند؟!

در این مجال کوتاه قصد داریم به قدیمی ترین صوت تلاوت قرآن برجای مانده بپردازیم.

جالب است بدانید؛ اولین دستگاه ضبط صدا که قابلیت پخش آن را نیز داشت در سال ۱۸۷۷ میلادی توسط توماس ادیسون اختراع گردید
«ضبط صوت» ادیسون که #فونوگراف نام گرفته بود، ساختمانی ساده داشت:
استوانه‌ای فلزی (یا از جنس موم) با یک دستهٔ گرداننده که در یک انتهای آن سوزنی همراه با یک دیافراگم و شیپور تعبیه شده و زمانی که فردی استوانه را می‌چرخاند و درون شیپور صحبت می‌کرد، بر اثر ارتعاش سوزن، روی استوانه شیارهایی ایجاد می شد. برای شنیدن صدای ضبط شده نیز کافی بود سوزن را به ابتدای مسیر برگردانده و دوباره استوانه را به چرخش درآورند.

ده سال بعد یعنی سال ۱۹۸۷ شخصی آلمانی به نام امیل برلینر، #گرامافون را اختراع نمود در واقع او از مکانیزم ابداعی ادیسون استفاده کرد ولی بجای استفاده از استوانه، از #صفحه پلاستیکی استفاده برای ضبط صدا استفاده نمود تا گرامافون به شکل امروزین خود نزدیک گردد.

در زیر تصویر فونوگراف و گرامافون را خواهید دید:

photo_2023-09-14_18-52-05

photo_2023-09-14_18-56-52

 

 (قدیمی ترین صوت تلاوت قرآن در شهر مقدس #مکه ضبط شده است)

توضیحات فوق ارائه گردید تا به این نقطه برسیم که در سال ۲۰۱۰ میلادی، شبکه CNN در یک گزارش خبری اعلام نمود که قدیمی ترین صوت تلاوت قرآن ضبط شده در دسترس عموم قرار گرفته است
این گزارش حاکی از این است که در سال ۱۸۸۵ میلادی گردشگری مسیحی به نام کریستین اسنوک با سفر به شهر مکه مکرمه، تعدادی عکس بسیار جالب توسط دوربین های عکاسی اولیه از فضای شهر مکه و حرم امن الهی ثبت نموده، همچنین وی اولین دستگاه ضبط و پخش صدا که هشت سال قبل از آن (۱۸۷۷ میلادی) توسط ادیسون اختراع گردیده است را، همراه داشته است تا توسط فونوگراف بتواند، تلاوت سوره مبارکه ضحی را که توسط قاری معروف آن زمان مکه (اما مجهول الهویة برای ما) اجرا شده است، ضبط نماید

توضیح :
دستگاه فونوگراف قادر بود فقط حدودا دو الی سه دقیقه صدا را روی یک استوانه ضبط و نگهداری نماید.
از شما دعوت می نماییم که به صوت تلاوتی که ۱۳۱ سال قبل ضبط شده است، گوش فرا دهید:

(قدیمی‌ترین تلاوت قرآن را دانلود بفرمائید)

تحلیل و توضیح فنی تلاوت:

قاری این تلاوت، اجرای خود را در مقام اصلی حجاز و ترکیبات مختلف آن مانند ترکیب حجاز-رست، ترکیب حجاز-بیات (مقام عزال) و ترکیب حجاز-حجاز (مقام حجازکار) و همچنین نغمه حجاز حسینی و نغمه محیر اجرا نموده است.
لازم به توضیح است که مقام حجاز، مقامی است که پیشینه آن به منطقه عربستان بر می گردد بنابراین می توان گفت قاری با توجه خاص، از این مقام در تلاوتش استفاده نموده است.

نکته ای که باید مد نظر داشت،این است که با توجه به نحوه اجرای قاری که با استانداردهای رایج علم تلحین آیات و با اصول تجوید هماهنگ است بنابراین می توان اولین نتیجه را بدین شکل گرفت که ایشان، قاری مشهوری در زمان و منطقه زندگی خود بوده است.
گرچه هم زمان با این قاری اهل حجاز، قراءی مانند شیخ یوسف المنیلاوی و شیخ احمد نداء عبدالسلام (از قراء نسل قبل از رادیو) در حرفه تلاوت مصر مشغول هنرنمایی بوده اند ولی دومین نتیجه عبارتست از اینکه صناعت هنری فن تلاوت قرآن در سبک نوین و امروزین آن، همزمان با کشور مصر، در سرزمین حجاز نیز رواج داشته است.
همچنین تحلیل و بررسی شاخصه‌های لحنی اثر، حاکی از اطلاع قاری از موسیقی مقامی عرب و تبحر وی در اجرای موفق درجات و ردیف‌های مناسب لحنی به سبک تحول ‌یافته دو قرن اخیر است. همینطور ارزیابی و بررسی شاخصه‌های صوتی تلاوت، نشان می‌دهد که قاری در سال‌های پختگی صدای خود به اجرای این تلاوت پرداخته است.

 

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

© تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت نزد "مجمع النور قرآن کریم کاشان" می باشد.