(کاشان سرزمین کهن)
ویژگی‌های ممتاز کاشان :
اگر بخواهیم ویژگی‌های ممتاز منطقه کاشان را برجسته نموده و دربارة هر یک توضیحی بدهیم به نظر می‌رسد بتوان این ویژگی‌ها که کاشان را از دیگر مناطق ایران متمایز و یا زبانزد کرده است در چند عنوان کلی مشخص شود.
- کاشان شهر تمدن
وجه تاریخی شهر که عبارت است از تاریخ و تمدن چند هزار ساله که از دوران پایان غارنشینی و آغاز تمدن بشری، بیش از تاریخ عصر حجر تا دورة تاریخی و اسلامی امتداد دارد و در برخی از دوران بمانند دوره سکونت اقوام سیلک از حدود هزاره پنجم تا یکم پیش از میلاد و همینطور دوران اسلامی به ویژه از عهد سلجوقی تا قاجاری برجستی بشر نمایان است.
- آثار تاریخی
آثارتاریخی شهر نیز که نشانة وجود تاریخ تمدن در این منطقه از فلات ایران است از همان دوران پیش از تاریخ تا دوران اخیر امتداد دارد و هزاران اثر تاریخی که می‌توان برخی از آنها را مانند تپة سیلک مجموعه بازار شهر، مساجد و مدارس باشکوه، مجموعة تاریخی باغ فین و مجموعه‌های تاریخی شهرها و آبادی‌های منطقه و مجموعه باشکوه و اعجاب انگیز خانه‌های تاریخ از این قبیل‌اند.
- سنت و آیین و فرهنگ
کاشان شهر سنت‌ها و آیین‌هاست گرچه به مرور زمان برخی از این آیین‌ها از بین رفته و یا کم رنگ شده‌اند اما برخی دیگر نه تنها رنگ نباخته بلکه روز به روز بر گرمی و حرارت آن افزوده می‌شود. برخی از آنها ویژه منطقه کاشان است و برخی در کاشان با شکوه بیشتری برگزار می‌شود. آیین‌هایی مانند قالی‌شویان و آیین‌های عزاداری که در سطح منطقه در شهرها و آبادی‌های مختلف برگزار می‌شود از آن جمله‌اند.
- فرهنگ شفاهی
آنچه از فرهنگ شفاهی مدنظر است عبارت است از زبان، گویش‌ها، ترانه‌ها، کنایات و ضرب‌المثل‌ها و باورها و اعتقادات عامیانه که از این جهت نیز کاشان برجستگی ویژه‌ای دارد. چنانکه از نظر ایران‌شناسان و شرق‌شناسان می‌توان ردپای زبان پهلوی اشکانی یا پهلوی جدید را در گویش‌های مردم منطقه از جمله آبادی‌های ابیانه، تورمناهی، آران و بیدگل و ابوزیدآبادی در شهرستان آران و بیدگل و ردیابی کرد.
- دین و مذهب
دین در ذیل فرهنگ مطرح می‌شود ولی به شدت تمام عناصر فرهنگی و معیشتی را در بر می‌گیرد. دین و مذهب کاشیان نیز از برجسته‌های این شهر است. چرا که از دیرباز و زمان آغاز اسلام در ایران کاشان در کنار قم از شهرهای شیعه‌نشین بود و همواره در طول تاریخ اسلامی به این ویژگی مدح و یا قدح شده است.
- مشاهیر و بزرگان
همین برجستگی باعث پیدایش مدارس و مراکز دینی شیعی و همینطور ظهور چهره‌های بزرگ کاشان از تاریخ تشیع است که از آن جمله می‌توان به قطب راوندی (سلجوقی) و فیض کاشانی (صفوی) اشاره کرد.
- شعر
کاشان شهر شعر و شاعران است. کثرت شاعران کاشی در همة دوران اسلامی از سلجوقی گرفته تا دورة معاصر چنانکه در همة تذکره‌های شعری به ویژه دوران صفوی و قاجار پیداست و از این میان برخی در طراز اول شعر ایران قرار گرفته وبا استقبال عمومی مواجه شده‌اند و اگر محتشم کاشانی در مرثیه سرایی از سرآمدان ایران و تشیع است.
سهراب سپهری نیز برای عرفان ذوقی و شرقی خود جامه‌ای امروزین و همه پسند دوخته، با اقبال همگان مواجه شده است.
- صنعت و هنر
گرچه امروز کاشان به عنوان شهری صنعتی شهرت دارد. هزاران کارخانه و کارگاه چرخ صنعت را در این شهر می‌گرداند اما کاشان از دیرباز مهد صنعت بوده و صنعت را با هنر آمیخته است. چنانکه از همان دورة سیلک صنعت ساخت و پخت آجر و سفال با ظرافت‌ها و نمادپردازی‌های هنری توأم بوده و تصاویر و نمادهای هنری هم بر سفالینه‌های مشهود است و هم در دوران اسلامی صنایعی مانند قالی‌بافی، کاشی‌سازی، فلزکاری، زری‌بافی همچنان با انواع صنایع و هنرهای جانبی از جمله خوشنویسی و نگارگری توأم بوده و ردپای بسیاری از این هنرها از جمله تولید کاشی زرین فام فقط در کاشان قابل شناسایی است که امروزه این هنرها زینت‌بخش موزه‌های جهان است.
- علما و حکما
به جز آنچه گفته آمد مشاهیر دیگری نیز از این شهر آفاق را درنوردیده‌اند که باید در حکمت و عرفان از افضل‌الدین کاشانی، عبدالرزاق کاشی و در نجوم و ریاضی از غیاث‌الدین جمشید کاشانی نابغه ریاضی جهان در دوره تیموری یاد کرد که خالق ابداعات در علوم ریاضی و منابع نجوم بود.
دیدگاهتان را بنویسید